Informacje o obiekcie

Opis obiektu

Położony w południowej części średniowiecznego zespołu osadniczego, usytuowanego na wyspie o nazwie Ostrów Lednicki na jeziorze Lednica.

Udokumentowany początek osadnictwa na tej wyspie sięga VIII wieku a pierwszy gród powstał tu w końcu IX wieku. Relikty murowanej, monumentalnej rezydencji pałacowej połączonej z kaplicą pochodzą jednak z lat 20. XI stulecia co potwierdziły badania metodą C14. Co więcej jest to budowla w swym pierwotnym zrębie jednorodna, wzniesiona w krótkim czasie z miejscowego materiału skalnego łupanego w płaskie płytki i łączonego zaprawą gipsową. Zachowane mury nie przekraczają wysokości 2.5 m.

Kaplica, nie pełniąca nigdy funkcji batysterialnych, ma zewnętrzną średnicę ok. 11.5 m, założona była na planie krzyża greckiego. W miejscu przecięcia się naw umieszczono cztery filary, każdy o przekroju ćwierćkolistym, oddzielającymi część krzyżową od obejścia. W ramionach krzyża znajdują się niewielkie apsydy, a także apsyda ołtarzowa od strony wschodniej. Zachowały się fragmenty okien w północnej części kaplicy i fragmenty okrągłej klatki schodowej w narożniku przylegającego do kaplicy budynku mieszkalnego, sugerujące istnienie emporowej kondygnacji kaplicy i jej przesklepienie.

Pałac, być może dwukondygnacjowy wzniesiony na rzucie prostokąta (32 x 14 m) ma wyraźnie wydzielone pomieszczenia. Największe, usytuowane w zachodniej części, było podzielone trzema łukami arkadowymi wspartymi na dwóch czworościennych filarach.

Budowla została zniszczona w trakcie najazdu Brzetysława w 1039 roku, odbudowany została na siedzibę kasztelanii w XII wieku. Z tego okresu pochodzi przylegająca do kaplicy od zachodu budowla czworokątna wzniesiona z ciosów granitowych, zapewne dolna część wielokondygnacyjnej wieży.

Z nieznanych powodów od późnego średniowiecza wyspa przestała pełnić jakiekolwiek funkcje społeczne i sakralne, zaś istniejące zabudowania popadły w ruinę, a jej rozległy teren stał się miejscem cmentarnym mieszkańców z okolicznych, przyjeziornych terenów.

Miniona świetność  wyspy została odkryta w I połowie XIX wieku przez hrabiego Edwarda Raczyńskiego, ale intensywne prace archeologów nastąpiły dopiero w latach sześćdziesiątych ubiegłego wieku. Poszukiwaniem objęty był nie tylko teren wyspy ale i dno jeziora w obrębie istniejących przed wiekami mostów.

W 1969 roku na Ostrowie Lednickim  powstało Muzeum Pierwszych Piastów. Wśród zbiorów, pozyskanych z wykopalisk naziemnych i podwodnych znajdują się m.in. stauroteka, liczne wyroby ze złota, srebra i brązu, biżuteria, hełm noskowy, groty włóczni i miecze skandynawskie.

W sąsiedztwie zespołu rezydencjalnego, nieco na północ od niego, znajdują się relikty współczesnego mu kościoła.

Położony w południowej części średniowiecznego zespołu osadniczego, usytuowanego w południowej części wyspy o nazwie Ostrów Lednicki na jeziorze Lednica.

Informacje praktyczne